Dün Mavi Balina, bugün Roblox! Çocuğunuzda bu belirtiler istismarın işaretçisi

Dijital Oyunların Çocuklar Üzerindeki Etkileri

Dijital oyunlar ile çocukların maruz kaldığı içerikleri anlamak giderek zorlaşırken, çevrimiçi oyunların riskleri daha da artmaktadır. Özellikle popüler oyun platformu Roblox’a getirilen erişim engeli sonrasında, Psikolojik Danışman Dr. Öğretim Üyesi Ömer Akgül, bu tür oyunların çocukları nasıl etkilediği ve istismar durumunda hangi belirtilerin gözlemlenebileceği hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Roblox, çocukların sıkça oynadığı çevrim içi oyunlardan biri olup, istismar edici içeriklerin barındırılması nedeniyle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından erişime kapatılmıştır. Sanal ortamlarda bulunan istismar içerikleri, çocukların psikolojisinde ‘gerçek’ kadar etkili olabilmektedir. Dr. Akgül, bu oyunların etkileri hakkında önemli uyarılarda bulunarak şu noktaları vurguladı:

“Piaget’in bilişsel gelişim teorisine göre, çocuklar ergenlik dönemleriyle beraber soyut kavramları anlamaya başlıyor. Ancak bazı araştırmalar, çocukların bu kavramları ifade etme becerilerinin daha erken yaşlarda geliştiğini gösteriyor. Çocuklar, gerçekle sanalın ayrımını düşündüğümüzden daha erken yaşlarda yapabiliyorlar. Fakat bazen bu durumu ifade etmemeyi tercih edebiliyorlar.”

İstismar Türleri ve Çocukların Duygu Dünyası

Akgül, sözel, cinsel, fiziksel ve ihmal gibi istismar türlerinin sanal bir versiyonunun olmadığını, hepsinin gerçek olduğunu belirtti. Bu bağlamda, şu açıklamayı yaptı:

“Çocuklar fiziksel istismardan etkilenirken, sanal istismardan etkilenmez demek doğru değildir. Çünkü insan, bir duygu ve anlam bütünü. Bu nedenle, fiziksel ya da sanal her türlü ifade, çocuğun ruh dünyasını olumsuz etkileyebilir. Bu durum, bilişsel, sosyal, akademik ve duygusal gelişimlerini de olumsuz etkiler.”

Dr. Akgül, bu olumsuz etkilerin uzun süreli olabileceğini ve farklı yaşlarda tetikleyici olabileceğini belirterek, ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu:

“Çocuklarımızı bu tür olumsuzluklara maruz bırakmamaya özen göstermeliyiz. Çünkü biz bile bu durumun sonuçlarını tam olarak kestiremeyebiliriz.”

Çocukların tepkilerinin bireysel olarak değişebileceğini vurgulayan Akgül, istismar mağduru olan bir çocuğun, ileride istismarcı olabileceğini dile getirdi:

“Geçmişin kurbanı, geleceğin zorbası olabilir.”

Sosyal Medyanın Rolü ve Ebeveynlik

Sosyal medya hakkında ‘sanal ebeveyn’ benzetmesi yapan Akgül, çocukların aslında internet ve sosyal medya karakterleri tarafından yönlendirildiğini ifade etti:

“Çocuklarımız, sosyal medya uygulamaları, internet ve YouTuberlar gibi sanal karakterlerle daha fazla vakit geçiriyor. Bir gün, biz ebeveynler olarak onlardan bir şey istediğimizde, onların davranışları, o sanal karakterlerin etkisi altında şekillenecek.”

Akgül, ebeveynlerin devletin yapması gereken müdahale ve yasakları desteklemesi gerektiğine de değinerek, şu sözleri sarf etti:

“Bu tür uygulamalar, çocuklarımızın ruhsal ve duygusal gelişimini olumsuz etkilememek adına devlet müdahale ediyor. Bu, özgürlüğe kasteden bir durum değil, aksine çocuklarımızı korumak için gerekli.”

Gelişim ve Güvenlik Kuralları

Akgül, çocuklara belirli kurallar koymanın önemine değinerek, ebeveynlerin bu konuda nasıl bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini şöyle özetledi:

“Ebeveynler, çocuklarına güvenli bir internet deneyimi sunmak amacıyla belirli kurallar koymalıdır. Örneğin, ‘Bu interneti ben sağlıyorum ve senin güvenliğin için zararlı içeriklere maruz kalmanı istemiyorum’ demeliyiz.”

Çocukların güvenliğini sağlamak için onlarla bir sözleşme yapılmasını öneren Akgül, bu sözleşmenin içeriği hakkında şu bilgileri verdi:

“Eğer biri evimize ait fotoğraflar isteme ya da kişisel bilgileri talep etme cürretinde bulunuyorsa, bu tehlikeli bir durumdur. Bu nedenle çocuklardan, kendilerine yöneltilen isteklerde dikkatli olmalarını istiyoruz.”

Akgül, kendi çocuklarıyla bu konuda bir sözleşme yaptığını belirterek, kuralların net bir şekilde belirtilmesinin önemine değindi:

“Bütün anne babalar çocuklarını sever. Ben yasakçı bir ebeveyn değilim. Ancak çocuğumu korumak için bazı maddeleri koymak zorundayım.”

İstismar Belirtileri ve Önleyici Adımlar

Çocukların istismara uğraması durumunda gözlemlenebilecek belirtiler hakkında bilgi veren Akgül, bu durumların her birinin farklı sonuçlar doğurabileceğini ifade etti:

“Çocuklar, yaşadıkları durumu saklama eğiliminde olabilirler. İçe kapanma, konuşmama, yeme ve uyku düzeninin bozulması gibi belirtiler gözlemlenebilir. Bazı çocuklar ise bu durumlara karşı daha dayanıklı olabilir.”

Sosyal medyada bazı içeriklerin sorumsuzca hazırlandığını ve çocuklara zarar verebilecek içerikler sunduğunu belirten Akgül, bu konuda şu açıklamalarda bulundu:

“Kumara, şiddete ve istismara teşvik eden içerikler sosyal medyada sıkça yer bulabilmektedir. Örneğin, ‘Mavi Balina’ gibi oyunlar, çocukların akranlarından edindiği bilgileri daha değerli görmesine neden olabiliyor.”

Akgül, çocukların oyunlarına olan ilgisinin, rüyalarına kadar etki edebileceğinin altını çizerken, ebeveynlerin çocuklarının ne tür içerikler izlediğini takip etmelerinin elzem olduğunu vurguladı:

“Eğer çocuklarımızın içeriklerini takip edemezsek, onları kontrol etme şansımız kalmayabilir.”